O SAVETU

Nacionalni savet poljske nacionalne manjine osnovan je 2018. godine. On je rezultat nastojanja da se život poljske nacionalne manjine u selu Ostojićevu, ali i u drugim mestima Srbije, očuva u svojoj autentičnosti i da se neguju njegova nacionalna obeležja. Ovdašnja kultura, tradicija i jezik Poljaka su vredni pažnje jer su jedinstveni, specifični i višestruko značajni za poljsku nacionalnost uopšte.

Najvažniji ciljevi Nacionalnog saveta poljske nacionalne manjine su:

POLJACI I SELO OSTOJIĆEVO

U selo Ostojićevo Poljaci stižu aprila 1838. godine. Iz Visle su se otisnuli u svet tražeći bolje uslove za život u pogledu klime, ekonomskih prilika i istorijsko-političkih previranja. Već tada su prihvatili luteransko opredeljenje evangelističke vere. Poljski živalj je već tada imao svoj jezik, takozvani šleski, nazvan po tadašnjoj Šleziji, u kojoj se Visla nalazila. Naseljavanju Poljaka na ovim prostorima doprinela je ponuda sezonskih poslova, najpre najviše na sakupljanju šalitre. Otuda su Poljaci koji su radili ovde kao najamni radnici poneli nadimak “šalitraši”. Kako je put do Visle bio dug i naporan, vremenom su neki od Poljaka odlučili da se nastane u ravnici Banata, te su tako nikle prve njihove kuće od blata. Tadašnji Potiski Sveti Nikola, današnje Ostojićevo, ponudio im je utočište od surovih poljskih zima i vrstu sigurnije egzistencije zbog poslova koje su mogli obavljati za naknadu.

KROZ VREME...

Vreme je odmicalo, a istorijsko-političke prilike poprimale su nove tokove. Većinsko stanovništvo Ostojićeva činili su Srbi i Mađari. Kako su se njihovi jezici, kulture i vera umnogome razlikovali, Poljaci su počeli da osećaju pritisak drugih vera koje su nastojale da ih otuđe od njihove. Najbliži jezički, kulturno i etnički bili su im Slovaci, te su Poljaci počeli da se skrivaju pod njihovo okrilje, ne bi li izbegli nasilje nad sobom, svojom verom i kulturom, ili pak progon. Kada se posmatra popis stanovništva u nazad, nailazimo na podatke da Poljaka gotovo nema. Važno je znati da oni nisu iščezli sa ovih prostora, već su se izjašnjavali kao Slovaci, ne bi li iznašli načina da opstanu u veoma teškim uslovima. Godine 1867. osnovali su svoju crkveno-školsku opštinu. No, generacije Poljaka školovale su se na slovačkom jeziku, na kom se vršila i služba u crkvi.

POVRATAK SEBI

Mnogo godina kasnije, Poljaci su nanovo počeli da se izjašnjavaju kao Poljaci. Mnogi nisu bili naročito svesni svog nacionalnog identiteta, jer su se njihovi preci pomirili sa tim da treba da budu Slovaci ukoliko žele bezbedan život.

Sada već davnih 70-ih godina 20. veka započeli su kontakti sa maticom. Mladi Poljaci posećivali su ovdašnji poljski živalj i obrnuto. Tada se stidljivo rasplamsava iskra nacionalnih identitetskih interesovanja. Kako vreme bude odmicalo, biti Poljak postaje ponos i priznanje sopstvenog identiteta. Budi se radoznalost, saznaje se više o istoriji i predačkim seobama.

Iako su veze sa maticom bile prekinute zbog različitih geo-političkih okolnosti, one nikada nisu sasvim zapostavljene. U Ostojićevu ima i onih koji su kao Poljaci došli ovde da žive sklapanjem braka. Nakon ulaska u 21. vek ponovo jačaju kontakti sa Poljskom. U Ostojićevu obitava zajednica Pojlaka koja ne krije svoju nacionalnu pripadnost. Iako ih i dalje povezuje crkva i služba na slovačkom jeziku, to ne utiče na svest o tome ko su i ko su im bili preci. Jer, zvaničnog jezika i pisma nemaju, već brinu o očuvanju svog, sada veoma arhaičnog poljskog jezika.

DANAS...

U drugoj dekadi veka učenici u osnovnoj školi imaju priliku da izučavaju poljski jezik kao slobodnu nastavnu aktivnost, zahvaljujući saradnji sa poljskom ambasadom u Beogradu. I najzad, u ovom malom mestu, uveliko poznatom po Poljacima, otvara se Nacionalni savet poljske nacionalne manjine 2019. godine kako bi svemu iz istorije odali počast, zahvalnost i priznanje, a sadašnjosti i budućnosti Poljaka dali glasa i obeležja kakvi im pripadaju.

Scroll to Top